De spin met de gouden tong

Er was eens… een spin met zilveren poten en een gouden tong. Ze woonde in het Grote Dierenbos. Ze noemde zichzelf Libera, omdat ze zei dat ze stond voor vrijheid en democratie.

Dat klinkt vreemd voor een spin, maar de dieren wilden graag geloven dat iemand hen eindelijk begreep. Libera sprak niet met geschreeuw, maar met fluisteringen die klonken als beloftes. Ze zei: “Ik zie hoe jullie gevangen zitten in verwachtingen, in rollen, in de wetten van de sterkste. Laat mij helpen. Samen kunnen we vrij zijn.” De dieren knikten gretig, want wie wil er niet vrij zijn?

Langzaam begon Libera dunne draden te spannen tussen de bomen. Eerst hoog boven de grond, bijna onzichtbaar. “Gewoon om ons te verbinden,” zei ze vriendelijk. De dieren vonden dat een prachtig idee. Verbonden zijn voelde warm. Geen dier zou nog alleen staan. Wat kon daar slecht aan zijn? Iedere dag kwam er een draad bij. Zo dun dat niemand het merkte. Tot iemand op een ochtend tegen iets aanliep dat er de dag ervoor nog niet was. Libera glimlachte en zei dat het “voor de veiligheid” was. Geen roofdier zou hen nog kunnen verrassen. Veiligheid is belangrijk, zeiden de dieren tegen zichzelf.

Maar de draden groeiden. Ze werden voelbaar, kleverig, dwingend. Waar je ook liep, altijd was daar weer een draad. Het werd wel steeds lastiger om zelf te kiezen waarheen je ging. Libera praatte ondertussen onafgebroken over vrijheid. Vrijheid om niets te hoeven, vrijheid om niets te missen, vrijheid om te zijn zoals zij zei dat je was. Haar woorden klonken als muziek die je hoofd binnendrong en bleef hangen. “Wie twijfelt, verliest zichzelf,” fluisterde ze zacht. Twijfel werd door iedereen vermeden.

De merel was de eerste die niet meer durfde te vliegen. De konijnen durfden niet meer nieuwsgierig te zijn. De vos durfde niet meer slim te zijn. Iedereen werd een beetje minder zichzelf – terwijl Libera bleef benadrukken hoe vrij ze waren geworden. De dieren prezen haar om haar wijsheid. Ze hadden geen zorgen meer, geen lastige gedachten, geen meningen die afweken. Ze hoefden niet meer te kiezen, want Libera koos voor hen. Dat scheelde tijd. Dat scheelde angst. Maar het scheelde ook lucht. Het scheelde ruimte. Het scheelde leven.

Op een dag vroeg de merel, met een stem die bijna brak: “Is dit nog vrijheid?” Libera keek hem aan alsof hij een gevaarlijk dier was geworden. “Vrijheid betekent dat jij niet meer hoeft na te denken. Dat is mijn geschenk aan jou.” De merel zweeg. Want wat gebeurt er met vogels die tegendraads zingen? Woorden bleven plakken in het web, en wie teveel zei, bleef hangen in zijn eigen zinnen.

De lucht werd zwaarder. De stilte werd dikker. Maar niemand durfde te bewegen. Totdat een kleine mier iets deed wat niemand zich nog kon voorstellen: ze negeerde de draden. Ze liep eronderdoor, erlangs, eroverheen zonder stil te staan bij wat mocht of niet mocht. Geen angst, geen toestemming. Gewoon gaan. Libera siste boven haar: “Kom terug! Je hebt mijn bescherming nodig!” Maar de mier keek niet om. En dat was het begin van iets nieuws.

Andere dieren zagen het. Eén durfde zijn poot op te tillen buiten het lijntje. Nog één durfde te vliegen door een gat in het web. En iedere stap die ze zetten, liet een draad knappen. Door ongeloof. Wat niet meer geloofd wordt, valt uit elkaar. Libera probeerde te redden wat te redden viel. Ze beloofde nog meer vrijheid, nog meer bescherming, nog meer verbondenheid. Maar haar woorden verloren hun lijm. Ze werd een spin die niemand meer zag, hangend in een web dat niemand meer vreesde.

En zo kwam het Grote Dierenbos tot een inzicht dat ze nooit meer zouden vergeten: een spin die vrijheid verkoopt, maakt altijd winst op angst. En een gevangenis van mooie woorden is nog steeds een gevangenis. 

Minder weergeven