Heelheid ontstaat niet door uniformiteit, maar door samenhang

Er zijn verhalen die niet beginnen met een conflict, maar met een inzicht. Verhalen die ons niet waarschuwen, maar uitnodigen. Het verhaal van Shiva en Shakti is zo’n verhaal. Het gaat niet over goed en kwaad, niet over schuld of breuk, maar over de aard van de werkelijkheid zelf – en daarmee over de aard van ons mens-zijn.

Shiva staat voor zuiver bewustzijn. Niet als een persoon die ingrijpt, maar als de stille aanwezigheid die alles waarneemt. Hij handelt niet, hij forceert niet, hij oordeelt niet. Shiva is ruimte. Stilte. Getuige. Zonder hem zou er geen waarneming zijn, geen besef, geen ‘ik ben’.

Shakti daarentegen is de kracht die alles in beweging zet. Zij is adem, leven, schepping, wording. Zij danst, stroomt, verandert. Zonder Shakti zou er geen wereld zijn, geen lichaam, geen tijd, geen geschiedenis. Zij is de energie die verschijnt, groeit, vergaat en opnieuw ontstaat.

Vaak denken wij in tegenstellingen. Stilte tegenover beweging. Zijn tegenover doen. Bewustzijn tegenover leven. Maar de diepste wijsheid van dit verhaal is juist dat deze twee niet gescheiden bestaan. Shiva zonder Shakti is leeg bewustzijn – steriel, zonder expressie. Shakti zonder Shiva is blinde kracht – richtingloos, zonder betekenis. Pas samen vormen zij werkelijkheid.

Dat wordt zichtbaar in het beeld van Ardhanārīśvara: één lichaam, waarin Shiva en Shakti niet naast elkaar staan, maar samenvallen. Geen vader en moeder, geen hiërarchie, geen rolverdeling, maar een levende eenheid. Dit beeld zegt: de werkelijkheid is niet óf stil óf in beweging. Zij is stilte die beweegt.

Misschien raakt dit ons juist omdat het haaks staat op hoe wij vaak leven. Wij raken gemakkelijk opgesloten in één kant. We worden alleen maar doeners, makers, planners, beheersers – en verliezen het contact met stilte, luisteren, ontvangen. Of we trekken ons terug in reflectie, inzicht en bewustzijn – en durven het leven niet meer voluit te leven. In beide gevallen raakt de eenheid zoek.

Deze overweging nodigt ons uit om niet te kiezen, maar te verbinden. Om te ontdekken dat handelen pas wijs wordt wanneer het rust in bewustzijn. En dat stilte pas levend wordt wanneer zij zich laat uitdrukken in de wereld.

In die zin is Shiva geen ontsnapping aan het leven, en Shakti geen val in oppervlakkige drukte. Zij horen bij elkaar zoals ademhalen en adempauze. Zoals luisteren en spreken. Zoals wortel en bloem. Wie alleen ademt zonder pauze raakt uitgeput. Wie alleen pauzeert zonder adem verstilt tot stilstand. Leven vraagt om ritme.

Dit beeld is ook bevrijdend. Het zegt dat je niet eerst iets hoeft te worden voordat je mag zijn. Dat je niet eerst alles hoeft te begrijpen voordat je mag leven. Bewustzijn is er al. Energie stroomt al. De vraag is niet: hoe krijg ik dit voor elkaar? De vraag is: durf ik toe te laten wat er al is?

Wanneer we Shiva en Shakti in onszelf herkennen, verandert ook onze omgang met anderen. Verschil hoeft niet bedreigend te zijn. Beweging hoeft stilte niet te verdringen. Het andere hoeft niet te worden bestreden, omdat het geen concurrent is, maar een aanvulling. Waar deze eenheid wordt beleefd, ontstaat ruimte – innerlijk en tussen mensen.

Misschien is dat wel de diepste boodschap van deze symboliek: heelheid ontstaat niet door uniformiteit, maar door samenhang. Niet door uitsluiting, maar door integratie. Niet door het beëindigen van spanning, maar door haar te dragen.

Shiva en Shakti herinneren ons eraan dat wij geen gespleten wezens hoeven te zijn. Dat het mogelijk is om aanwezig te zijn én betrokken. Stil én levend. Dragend én bewegend. Niet als ideaal om te bereiken, maar als werkelijkheid om te herkennen.

Wie zo leert leven, ontdekt iets eenvoudigs en groots tegelijk: het leven hoeft niet gedwongen te worden.

Het wil worden bewoond. En misschien is dát wel de stilte waarin alles beweegt.