Michel Henry: Woorden van Christus

De titel van dit boek wekt de indruk dat je te maken hebt met een theologisch werk. Zo eenvoudig ligt het echter niet. Michel Henry (1922-2002) is één van de grote Franse filosofen. Dit boek, dat in 2002 verscheen, is een filosofisch werk. Toen we in 2016 de vertaling ervan uitgaven, noemde dagblad Trouw dit boek het beste filosofische boek van dat jaar.

Dat neemt niet weg dat je ook als theoloog of anderszins van dit boek kunt smullen, juist vanwege het thema dat deze filosoof – samen met anderen in zijn land en tijd – aanreikt: wat betekent ‘God’ in Frankrijk? En wij vullen aan: wat betekent ‘God’ vandaag de dag in Nederland?

Een filosofisch werk kan taai zijn, maar Henry schreef dit boek zo toegankelijk mogelijk, voor een breed publiek. Bijt even door de inleidingen heen (of start meteen met hoofdstuk 1), en je leest dit boek als ware het een detective. Een detective die wil weten hoe het zit met de condition humaine. Daar is in de loop der eeuwen filosofisch heel veel over gezegd.

Met die bagage duikt deze filosoof de evangeliën in en weegt daar de woorden van Christus over mens-zijn. Hij vindt ze schokkend. Die woorden staan haaks op alles wat wij normaliter onder mens-zijn verstaan en dat is ook aan alle reacties om Jezus heen te merken. Zijn diens woorden niet onzinnig?

Henry laat er taalfilosofie op los, en kruipt stukje voor stukje door die woorden heen. Waar komen ze vandaan? Zijn ontdekkingen zijn onthullend. Hij kruipt daarbij onder de huid van de theoloog, en van iedere christen en – voor zover mogelijk – zelfs van Christus zelf. Hij komt terecht bij een bron die de kijk op onze menselijke relaties en op primair de condition humain op z’n kop zet.

Het gaat om uiterst fascinerende literatuur. Henry is een heel oorspronkelijk filosoof. Hij kreeg grote waardering van zijn collega’s aan de Sorbonne maar weigerde zelf daar een hoogleraarschap te aanvaarden.

Ervaar zelf hoe hij met zijn filosofie onder je huid kruipt. Of je nu christen bent of jezelf ziet als een postmodern mens, of je nu wetenschapper bent of vooral een luisteraar.

In ‘Woorden van Christus’ zet de filosoof Michel Henry je in een totaal andere relatie ten opzichte van je binnen- en buitenwereld dan je gewend bent. Hij helpt je tenslotte ook nog de gelijkenis van de Zaaier te verstaan en de innerlijke stem van mensen en de stem van God te ‘horen’.

Met dit bijzondere boek is Uitgeverij Van Warven indertijd begonnen. En in zekere zin bepaalt de inhoud van dit filosofisch – en ook christelijk-theologisch – werk nog steeds de toon van de boeken die we uitgeven.

Quotes uit de recensies

“Michel Henry laat de schokkende kracht van Christus’ woorden verschijnen alsof het iets volledig nieuws betreft, en juist doordat hij de filosofische implicaties ervan bespreekt, kan ik me niet anders voorstellen dan dat het voor zowel christenen als niet-christenen ongekend dichtbij komt.“

Hannah van Binsbergen in Trouw

“Michel Henry – en dat verbindt hem met zowel Marx als Jezus – probeert ons wakker te schudden uit onze misleidende droom van een werelds perspectief. Hij zet net als zijn grote inspiratiebronnen de condition humaine radicaal op de kop.“

Liesbeth Gijsbers in De Bezieling

Michel Henry biedt hier een filosofisch eigenzinnige en theologisch verantwoorde inkijk in de goddelijkheid van Christus en de manier waarop Hij met zijn goddelijk gezag het natuurlijk systeem van de wereld en de absoluutheid van de menselijke natuur hekelt.

Erik Meganck, KU Leuven

Michel Henry mainly dealt with what is called phenomenology. Rejecting Husserl’s intentionalism, which too heavily relied on the transcendent world, he turned to a radical phenomenology of life looking for answers to the central question “What is life?” In his study, Henry tries to show how we are not able to describe ‘life’ from the outside. It is neither external nor transcendent, but only manifests itself through the self-expercience, the self-revelation of life to itself.

Woorden van Christus … is undeniably fascinating and a must-read for anyone interested in the phenomenology of life.

Benjamin de Vos op Website Academia.edu

Recensies

In De Bezieling (20 maart 2017) door Liesbeth Gijsbers
Faculteit Theologie en Religiewetenschappen, KU Leuven, door Erik Meganck
Dagblad Trouw (6 juli 2016) door Hannah van Binsbergen
Website Academia.edu (in het Engels) door Benjamin de Vos
Website mobiel.wimlaumans door Wim Laumans: De immanente ervaring als basis van de haptonomie