NieuwCea: Geloof is geen herhalen van oude formules is

‘Waar is het Leven dat we in het leven hebben verloren?,’ vroeg T.S. Eliot zich af. ‘Waar is de wijsheid die we in kennis hebben verloren? Waar is de kennis die we in informatie hebben verloren?’ En ik ontdek verder: ‘Waar is de informatie gebleven, die we hebben verloren in data. Waar zijn de data gebleven die we hebben verloren in algoritmen en kunstmatige intelligentie?’

De bijbelschrijvers zouden hun ogen en oren niet kunnen geloven als het gaat om de ontwikkeling van kennis in onze tijd. Maar wat een armoede zouden ze geconstateerd hebben als het gaat om wijsheid: slimme, knappe mensen zijn we, maar wijs?”

Nieuwcea – gids voor een eigentijdse geloofsbelijdenis van Nicea is een indrukwekkend en diepgravend boek van Edie Brouwer, dat niet alleen een theologische zoektocht beschrijft, maar ook een persoonlijk en existentieel verslag is van iemand die zich durft te bevragen wat de wijsheid van geloven vandaag nog betekent. Het is een gids voor mensen die zich met hart en ziel willen verhouden tot de eeuwenoude geloofsbelijdenis van Nicea – niet door haar blind te beamen, maar door haar opnieuw door te leven.

Het boek opent met de vraag: waarom zouden we überhaupt opnieuw naar de geloofsbelijdenis van Nicea kijken? Omdat de wereld veranderd is. Omdat het wereldbeeld van de oudheid niet meer het onze is. En omdat we, als we eerlijk zijn, beseffen dat de woorden waarmee het geloof vroeger werd beleden, vaak niet meer aansluiten bij de manier waarop wij vandaag denken, voelen en ervaren. Brouwer stelt dat geloof geen herhalen van oude formules is, maar een persoonlijke en oprechte zoektocht naar waarheid, gedragen door kennis, levenservaring en verbeeldingskracht.

Brouwer onderzoekt hoe de oorspronkelijke geloofsbelijdenis is ontstaan, in een wereld vol strijd over de aard van God en Christus. Hij laat zien hoe politieke, filosofische en culturele krachten hebben bijgedragen aan de vorming van de geloofsformules die sindsdien eeuwenlang zijn doorgegeven. Maar hij toont ook aan hoe deze formules in de loop der tijd zijn verworden tot verstarde dogma’s, waarin het leven soms zoekraakt.

De auteur verbindt de ontwikkeling van het christelijk geloof met inzichten uit de moderne wetenschap: biologie, kosmologie, psychologie en archeologie. Hij laat zien hoe de mens een product is van evolutie, van kosmische processen, maar tegelijk een wezen blijft dat vraagt, hoopt en liefheeft. De spanning tussen rede en verbeelding, tussen weten en geloven, vormt een rode draad.

Het boek eindigt met een persoonlijke geloofsbelijdenis – niet als dogmatische conclusie, maar als een open uitnodiging. Brouwer spreekt zich uit in de taal van vandaag: voorzichtig, zoekend, inclusief. Hij herkent de betekenis van oude woorden, maar herschept ze tot een belijdenis waarin ruimte is voor twijfel, voor schoonheid, voor het mysterie van het bestaan.

‘Nieuwcea’ is geen theologische handleiding voor specialisten, maar een gids voor iedereen die zich opnieuw wil oriënteren in het geloof. Het boek is geschreven met liefde voor de traditie, maar ook met een diepe overtuiging dat die traditie alleen levend blijft als we haar telkens opnieuw durven verstaan – en herscheppen. Het is een pleidooi voor volwassen geloof: eerlijk, doorleefd en verbonden met de wereld van nu.