Het boek Het Welzijnsparadijs beschrijft een dorpspilot waarin de inwoners van dat ‘solidariteitsdorp’ allen een persoonlijk basisinkomen ontvangen. Zij zijn van plan om aan overheden te laten zien dat zij samen in staat zijn voor iedere dorpsinwoner een basisinkomen te verdienen, waardoor overheidssteun overbodig wordt. Bedenk eens wat een besparing dat zal opleveren voor overheden als alle volgende betalingen aan burgers overbodig worden: kinderbijslag, studiefinanciering, bijstandsuitkeringen, zorgtoeslag, huursubsidie, AOW, premies voor werkloosheid en ziekteverzuim, enz. Bovendien zijn in zo’n situatie alle controlerende ambtenaren overbodig en kunnen zij op zoek gaan naar ander werk. Ook alle gebouwen waarin zij werken kunnen dan worden verkocht. Wat een besparing voor onze overheden!
Volgens de auteur, Aafko de Vries, is een basisinkomen een erfenis van wat voorgaande generaties ons hebben nagelaten. Als die erfenis eerlijk over alle Nederlanders wordt verdeeld, ontstaat er een grotere vrijheid voor een ieder op velerlei terreinen. Wereldwijd zijn er al veel pilots basisinkomen gestart, die een positieve uitkomst lieten en laten zien. In Nederland waren de pilots die er op dit gebied zijn geweest, meestal te kleinschalig en moesten ze vaak stoppen, omdat er gewerkt werd met privaat geld vanwege te weinig medewerking van Nederlandse overheden.
Als men in Nederland de moed zou hebben om een algemeen basisinkomen in te voeren, dan hebben inwoners van Nederland op dit gebied twee keuzemogelijkheden. Ze kunnen kiezen voor een gemeenschapsvorm, zoals beschreven in dit boek, of voor een individuele keuze hoe met dat basisinkomen om te gaan. In de eerste situatie kan men samen steeds rijker worden. Kiest men voor een individuele omgang met een basisinkomen dan kunnen individuele mensen nog altijd steeds rijker worden, maar dan zullen er in ieder geval geen armen meer zijn in Nederland.
Het boek beschrijft hoe een basisinkomen, waar iedere inwoner onvoorwaardelijk recht op heeft, uiteindelijk slechts volledig terecht komt bij mensen met een jaarinkomen onder de 50.000 euro. Daarvoor zorgt de belastingdienst die, via een glijdende schaal tussen jaarinkomens van 50.000 tot 100.000 euro, een heffing oplegt, waardoor mensen met een jaarinkomen boven 100.000 euro het gehele basisinkomen aan de overheid terugbetalen.
Een basisinkomen is een periodiek (liefst maandelijks) uitgekeerd en vrij besteedbaar bedrag voor iedere burger, dat voldoende is om volwaardig van te leven, zonder dat daar een tegenprestatie tegenover staat en ongeacht het inkomen, vermogen of samenstelling van het huishouden. Door zo’n basisinkomen heeft iedereen bestaanszekerheid. De armoedeval wordt opgeheven. Nu is het zo dat mensen tussen minimum en modaal financieel vastzitten. Nu hebben mensen veel stress op hun werk of zelfs een burn-out. Niet meer nodig met bestaanszekerheid door een basisinkomen.
Tegenwerpingen zijn o.a.: te duur / mensen worden lui. De pilots basisinkomen die al over de hele wereld in vele landen zijn georganiseerd, bewijzen het tegendeel. In Nederland ontbreekt echter nog een grote pilot basisinkomen. Dus laten we hopen dat door dit boek de discussie over wel of niet invoering van een basisinkomen op zo’n manier kan worden voortgezet en bewezen, dat overheden grotere pilots op dit gebied gaan organiseren en daarna goede besluiten kunnen nemen.
Aafko de Vries is PKN emeritus predikant woonachtig in Nijverdal.