‘Ik moet me er maar bij neerleggen… het is nu eenmaal mijn karma.’ Ik hoorde het iemand zeggen. Het raakte me… vanwege het misverstand. Want zo wordt karma wel vaker begrepen: als een onvermijdelijk lot, een spiritueel excuus voor passiviteit. Een manier om niet in beweging te hoeven komen.
Maar karma is geen straf. Geen vloek. Geen reden om je hoofd te buigen en te zwijgen. Karma is: actie en creatie. Wat je zaait, zul je oogsten — niet als een oordeel, maar als een uitnodiging. Een uitnodiging om te handelen, te herstellen, te leven in samenhang met je diepste wezen. Karma vraagt niet om berusting, maar om aandacht. Niet om verzet, maar om verantwoordelijkheid.
“Karma is geen strafsysteem,” legt Mehdi Jiwa in zijn magistrale commentaar op de Bhagavad Gita. “Het is een mechanisme van bewustwording. Alles wat je doet, denkt en voelt heeft gevolgen. Niet om je te straffen, maar om je te helpen ontwaken.”
Dat ontwaken begint vaak bij een patroon dat zich blijft herhalen. Tijdens een lezing hoorde ik een metafoor die dit glashelder maakt. Denk aan een oude platenspeler. Zo’n vintage draaitafel met een warme, ruisende klank. Je zet de naald aan de rand van de LP. En langzaam beweegt hij zich naar binnen — groef na groef, lied na lied. Het hele concert des levens.
Maar bij de zesde groef… ligt een stofje. Een klein, onschuldig obstakel. De naald tikt ertegenaan — tik — springt terug — en weer — en weer. Steeds opnieuw komt hij in dezelfde groef terecht. Tot die ene groef volledig uitgesleten raakt. Het concert stokt. Het leven draait in kringetjes. Herhaling. Stilstand. Dat is karma.
Niet omdat je fout was. Niet omdat je ‘schuldig’ bent. Maar omdat er een onbewust patroon is blijven liggen. Een kwetsuur. Een overtuiging die zich vastgezet heeft. Een stofje op de plaat.
Je kunt zeggen: “Het is nu eenmaal mijn karma.” Dat is mogelijk. Maar je kunt de plaat ook even stilzetten. De arm optillen. Het stofje weghalen. De naald terugzetten — en het concert laten doorgaan.
“Het pad van karma-yoga,” schrijft Mehdi Jiwa in zijn commentaar, “is het pad van handelen zonder gehechtheid aan het resultaat. Het gaat erom dat je doet wat je moet doen, vanuit jouw plek in het geheel, zonder jezelf te verliezen in succes of mislukking.”
Want karma voltrekt zich niet vanzelf. Het beweegt in de richting van genezing als jij beweegt. Als jij kiest. Als jij handelt. We zijn medescheppers — geen slachtoffers. We zijn het moreel, spiritueel, menselijk verplicht aan onze scheppingsopdracht. Niet door grootsheid of druk, maar door trouw te zijn aan dat wat klopt.
“Wie handelt zonder ego,” wordt duidelijk in de Bhagavad Gîtâ, “zonder drang naar resultaat, is een yogi — ook zonder meditatiekussen.” Karma is geen keten. Het is een kompas. En jij mag vandaag beslissen welke richting je uitgaat.