Wat doet oorlog met de ziel van een mens? We raken er ontheemd van… Zowel collectief als individueel. Oorlog ontmenselijkt, oorlog vervreemdt ons van onze essentie…
Wat doet oorlog met de ziel van een mens? We raken er ontheemd van… Zowel collectief als individueel. Oorlog ontmenselijkt, oorlog vervreemdt ons van onze essentie, oorlog vermindert de kwaliteit van het bestaan tot het absolute minimum. Auteur Els Molenaar- Gazan heeft de jaren die ze leefde in het land van de benauwdheid verbeeld, verklankt, getekend en geschilderd in het boek Ontheemd.
Els Molenaar is in staat geweest om de zielen van familieleden, vrienden en kennissen te vangen in potloodtekeningen die in hun oprechte eenvoud het verlangen laten zien naar kwaliteit van leven. Uitbundiger dan deze tekeningen zijn de illustraties die ze maakte toen het Leven weer tot bloei kwam tijdens haar opleiding aan de dansacademie.
Ze ontdekte dat het de bestemming van de ziel is om thuis te zijn bij zichzelf. In tal van sprookjes wordt gesproken over een tuin waarin de ziel weer tot bloei komt. Els Molenaar gebruikt daarvoor het beeld van een heemtuin. Langzamerhand komt haar ziel weer tot leven en vindt ze de rust waar ze altijd naar verlangde. Serene potloodtekeningen worden afgewisseld door kleurrijke verbeeldingen van een ziel die zichzelf hervonden heeft.
Recensie uit “Vandaag en morgen.nl’ door Janny Kok
Hoe vaak stelt een mens zich de vraag “wie ben ik eigenlijk”. De mogelijke zielentocht met bestemming ‘thuis te zijn bij jezelf’ heeft Els Molenaar – Gazan vastgelegd in haar boek Ontheemd, waarvan Uitgeverij Van Warven in Kampen een waar kunstwerk heeft gemaakt. Dat verdient het veelzijdige werk van Els Molenaar – Gazan dan ook in de indringende korte teksten, potloodtekeningen en gemengde technieken die ze van de zielen van haar dierbaren heeft gemaakt. Deze zijn nu geboekstaafd.
De vraag is of Ontheemd een egodocument is. Het antwoord is ‘ja’ en ‘nee’’. Het bevestigende antwoord wordt gegeven bij eerste lezing en het bekijken van het beeldend werk, waarbij de portretten van kinderen die zijn omgekomen in Nazi concentratiekampen niet ontbreken. Tenslotte beschouwt de auteur/beeldend kunstenaar ze als ‘mijn kinderen’. Het boek laat ook zien hoe beschadigend een negatief zelfbeeld kan zijn en dat komt bij veel mensen voor.
Daarom kan het antwoord ‘nee’ zijn op de vraag of ONTHEEMD een egodocument is. Wie het boek zorgvuldig ter hand neemt, zal ontdekken dat het een leidraad kan zijn voor zelfonderzoek. Zo bezien heeft de auteur veel zielsverwanten die zelf worstelen met een negatief zelfbeeld.
Els Molenaar – Gazan schreef in haar gedicht Lerend eren dat in het boek staat dit:
“Ik proberend wat niet lukte
Imiterend, kouwe drukte
Aardig voor je naaste,
Kijk eens om, wat een leed!
Maar dat was het laatste dat ik deed
‘ik’: zelf lijdend
Keek niet naar de ander om
Een ieder mijdend
Bang niets te zijn, puur dom
Kleurend naar hun wensen
Kijkend naar hun ogen
vooral nobele mensen!
De auteur heeft de bestemming van haar zoektocht gevonden. “Ontheemd begonnen, maar . . .overwonnen!” De conclusie kan in feite alleen maar zijn dat de mens zelf deze bestemming moet zien te vinden, ondanks goedbedoelde adviezen en waardering van anderen voor prestaties. Els Molenaar – Gazan zegt van harte zelf trots te zijn op haar boek. Ontheemd is in ieder geval een boek dat gelezen, bekijken waard is, en dat vaker te doen.
